NEŞE VE ÖFKE
Neşe, mutlu olmaktan doğan ve dışa vurulan sevinçtir. Bebek 1. aydan sonra memnuniyet verici ve hoşnutluk veren şeyler karşısında gülümser. Sosyal gülümseme ise 2.5-3 ay sonrası dönemde başlar. Bebeklerde 4. ayda gülümseme kahkahaya dönüşebilir. 6. aydan sonra da bebekler ilginç, saçma ve şaşırtıcı durum, olay ve şeyler karşısında bunlara bir tepki olarak gülerler. 1 yaşından sonra da cıvıl cıvıl ve neşeli hale gelirler.
Ağlamak ise üzüntü, acı, sevinç, pişmanlık gibi durumların etkisiyle gözyaşı dökmektir. Bebeklerin başlangıçta ağlamaları bir iletişim ve yardım çağrısıdır. Bebekler hastalıklarında, açlık, susuzluk, temizlik, uyku gibi fiziksel ihtiyaçları olduğunda, gaz sancılarında ve acı çektiklerinde ağlarlar. Başlangıçtaki ağlama öfke belirtisi değildir. Öfke engelleme, incinme, kırılma veya gözdağı karşısında gösterilen kızgınlık, hiddet ve saldırganlık tepkisidir. Öfke, sıkıntı yaratan durumlara karşı verilen doğal bir tepkidir.
Bebekler 6 aylık olduktan sonra engellemeler karşısında öfke duyabilirler. İstediklerine ulaşamadıklarında, kendilerini engellenmiş hissedebilirler ve çaresizlik nedeniylede öfkelenebilirler. Her duygunun çocuklar tarafından öğrenilmesi gibi öfke duygusu da bebekler tarafından öğrenilmelidir. Bebek kontrol altındayken ona sevgi temelinde yaklaşarak bu türden bir engellenmişlik duygusunu yaşamasına ve belli miktarda öfkelenmesine izin verilmelidir. Bu tür deneyimlerle öfkelenen çocuk, öfkeyi öğrenip, öfkenin doğal bir tepki olduğunu anlayıp, öfkeyi tanıyacaktır. Çocuk öfkelendiğinde, her şey onun istediği şekilde yapılmazsa, öfkeyle istediği şeyi yaptıramayacağını öğrenecektir. Öfkesini kontrol altına alacak, öfkesi de bir şekilde geçip gidecek ve böylece öfkenin de ortadan kalkacağını anlayacaktır.
Çocuklar 18–36 ay arası çok hareketlenirler; neşelidirler; neşe ile çığlık atıp, kahkaha ile gülüp, sevinçle ellerini çırparlar. Çocuklar bu dönemde nasıl neşelerini ifade edip gösteriyorlarsa, öfkelerini de her yerde ifade ederler. Bu dönem, öfke nöbetlerinin görüldüğü dönemdir. Çocuklar, bir isteği iletememe, olayların ve durumun neden öyle olduğunu anlayamama, yaşanan hayal kırıklığı ve yoğun duyguları sözle ifade edememe sonucu hissettiklerini öfke nöbetleriyle dile getirirler. Hayal kırıklığını kaynağına (özellikle anne-babaya) yönelterek onlara karşı öfke nöbeti gösterirler. Öfke nöbetinin kaynağına yöneltilmesi normal gelişimin bir parçasıdır: Hayal kırıklığının kaynağını anlamak, onun nasıl giderileceğinin öğrenilmesinin de başlangıcıdır. Çocuk öfkelendiğinde onun yanında olunduğu, onunla ilgilenildiği ve onu sevmeye devam edileceği duygusunu hissetmelidir. Hiçbir zaman, hiçbir koşulda çocuğun öfke nöbetine öfkeyle karşılık verilmemelidir. Öfke nöbetinde anlayışlı davranıp mümkünse çocuk kucağa alınmalı, sevgi sözleriyle durum anlatılarak sakinleştirilmeye çalışılmalıdır.
Önemli olan öfkelenmek değil, öfkeyi kontrol altına almaktır.
DEVAMI>>