ANNE SÜTÜ VE EMZİRME
WHO (Dünya Sağlık Örgütü) ve UNICEF(Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu)her bebeğin doğumdan itibaren 4-6 aylığa kadar yalnız anne sütü ile beslenmesini, bundan sonra da ek besinlerle olmak koşuluyla en az 2 yaşına dek anne sütüyle beslenmenin devam ettirilmesini, Amerikan Pediatri Akademisi ise emzirmenin en az 1 yaşına kadar sürdürülmesini önermektedirler.
Anne sütü bebekler için en doğal besindir.Mükemmel besin içeriği vardır. İlk 6 ay bebeğin ( D vitamini dışında) tüm gereksinimlerini sağlar. Kolay hazmedilir, etkili bir şekilde kullanılır. Hastalıklardan korur. Yapay beslenmeden daha ucuza mal olur. En ekonomik ve en çevre dostu beslenme biçimidir. Bebeklerde beyin gelişimini, zeka gelişimini daha iyi sağlar. Anne-bebek arasında sevgi dolu ilişki, duygusal tatmin oluşturur. Ayrıca anne sütünde, bebeği enfeksiyonlardan koruyucu maddeler ile beyin ve sinir dokusu gelişimi için gerekli olan maddeler vardır.
Bebek doğumdan sonraki ilk yarım saat içinde (mutlak ilk iki saat içersinde) emmeye başlatıldıktan sonra sık sık emzirilmelidir. Başlangıçta bebek her ağladığında emzirilmelidir.Bebeği sık sık emzirmek anne sütü miktarının artmasını sağlar. Özellikle anne sütü bol oluşuncaya kadar bebek sık sık emzirilmelidir. Bebek 1-2 aylık olduktan sonra, bebeği 2 saat ara ile emzirmek daha uygundur.
Bebeği emzirmek için birden fazla ideal pozisyon olsa da tercih edilen pozisyon beşik pozisyonudur. Öncelikle bebeğin başı ve vücudu aynı doğrultuda, düz bir hat üzerinde olmalıdır. Bebek emerken tam yatay pozisyonda olmamalı, düz hat bozulmadan biraz dik olmalıdır.( Bebeğin düz bir hatta tutularak ve yatay hattan 30-45 derece dik şekilde emzirilmesi süt aspirasyon rizkini azaltır.) Bebeğin vücudu, omzu anneye yakın ve bebek memeye dönük durmalıdır.Bebeğin burnu, meme başının hizasında olacak şekilde yüzü memeye bakmalıdır. Bebeğin çenesi memeye değmelidir. Bebeğin boynu eğri durmamalıdır.
Doğru emme pozisyonunda bebek memeyi iyice kavramıştır, bebeğin ağzı geniş ve iyice açıktır. Meme başı ve etrafındaki koyu renkli meme dokusunun büyük bir kısmı bebeğin ağzı içindedir.Ağzın üzerinde daha fazla areola kısmı kalır. Bebeğin yanakları yuvarlak ve dolgundur.Alt dudak dışa dönmüştür. Dil memenin etrafında kıvrılmıştır. Bebek anne memesini doğru şekilde yakaladığında bu bulgulara ilaveten yavaş derin emmeler ve arada dinlenmeler gözlenir. Yutkunmalar görülür veya duyulur.
Anne sakin, gevşek ve rahat olmalı, bebeği alttan desteklemelidir.Annenin işaret parmağı memeyi alttan desteklemeli, başparmak memenin üstünde ve iki parmak “c” şeklinde olmalıdır. Parmaklar meme ucundan uzak durmalıdır.
Annenin bir emzirmede iki göğsünü birden emzirmesi daha uygundur. ilkin bir meme 5-15 dakika, sonra ikinci meme 10-25 dakika sürelerle emzirilmelidir. ikinci göğüste bebek doyuncaya, memeği bırakıncaya kadar beklenir. Bir beslenme süresi iki göğüs toplamı yaklaşık olarak 30-40 dakika sürmelidir. Emzirme süresi bebeğin isteğine göre ayarlansa da bebeğin 30-40 dakikadan uzun süre anne göğsünde tutulması meme çatlaklarını arttırabilir. İlk beslenme bittikten sonra bir sonraki emzirmede ikinci emzirilen göğüsten başlanmalıdır. Bebeği hep aynı meme ile beslenmeye başlamak uygun değildir.
Annelerin %99’unda süt üretme yetisi yeterli düzeydedir ve kendi bebeklerini besleyecek kadar fazladır. Bebeklere çoğunlukla kendi annelerinin sütü yeterli gelmektedir.
Ancak yine de ilk 6 ayda yalnızca anne sütüyle beslenmenin oluşturulması ve çocukta gelişme-büyümenin sağlanması için anne sütünün yeterliliği değerlendirilmelidir. Bebeğin kontrollerinde 15. gün bebeğin doğum kilosuna ulaşması, sonra 0-3 ay arası ortalama günlük tartı artışının 20- 30 (g)gram ve 3-6 ay arası ortalama 15-20 g olması gerekmektedir. Günde 6 kez ya da daha açık sarı ve normal kokuda çişini yapması anne sütünün yeterli olduğunu göstermektedir.
Annenin yeterli beslenmesi anne sütünün devamı ve artırılması için çok önemlidir. Kesinlikle zayıflama diyeti yapılmamalıdır. Annenin susuz kalmaması, günlük sıvı alımının arttırılması gereklidir. Günde 3000-3500 cc sıvı alınmalıdır. Ayrıca emziren anne normal beslenmesinin üzerine günde 500-700 kalori, 15-20 gram protein almalıdır. Anne kalsiyum yönünden zengin gıdalarla beslenmelidir (yeşil yapraklı sebzeler, sardalya, somon gibi bazı balık türleri, süt ürünleri yüksek kalsiyum içerir). Pirinç, makarna, hamur işi gibi karbonhidratlı gıdalar sofrandan eksik edilmemeli. Yeterli düzeyde protein, meyve ve sebzeler tüketilmelidir.
Bebekler açlık (yeterli süt alamama, büyümenin hızlanması) durumunda ağladıkları gibi her türlü rahatsızlık (bebeğin pis olması, sıcak veya soğuk ortam), yorgunluk (çok fazla ziyaretçi) ve hastalık ya da ağrı (ağlamanın şeklinin değişmesi) durumlarında, kolik (gaz sancısında), annenin aldığı ilaçlara (kafein, sigara, diğer ilaçlar) ve memede ki süt fazlalığı durumlarında da ağlayabilirler. Bu nedenle ağlamanın nedeninin bulunması, her ağlamanın açlık belirtisi olmadığının bilinmesi önemlidir.
Düz veya içe çökük meme başları ve büyük veya uzun meme başları emzirme güçlüğüne neden olabilir. Memede, süt kanallarında tıkanıklık veya birikme, meme iltahabı (mastit), ağrılı ve çatlak meme uçları diğer meme sorunlarıdır. Annede ortaya çıkan bu tür meme durumları emzirme güçlüğü yapabilir. Meme durumlarının ve sorunlarının tanınması ve tedavisi hem anneyi rahatlatır, hem de emzirmenin devamını sağlar.
Devamı