ÇOCUKLARDA HİPERTANSİYON
Damarlar içerisinde dolaşan kanın, damar duvarına (çeperine) yaptığı yan (lateral) basınça kan basıncı=tansiyon denilir.
Çocuklarda erişkinlerden farklı olarak yaş gruplarına göre tansiyonun normal değerleri farklıdır. Çocuklarda dünyada kabul gören, boy, yaş ve cinsiyete göre normal tansiyon değerleri vardır. Çocuklarda hipertansiyon demek, kan basıncının boya, yaşa ve cinsiyete göre dünyada kabul edilmiş normal sınırlardan daha yüksek olması demektir.
Genelde çocuklarda hipertansiyon sıklığı %0.5-1.2 arasında kabul edilmektedir. Ergenlikte hipertansiyon sıklığı yükselmektedir; yaklaşık % 3-5 oranında görülmektedir.Obezite arttıkça özellikle ergenlik döneminde hipertansiyon da artmaktadır. Şişman (obez) çocuklarda hipertansiyon sıklığı 3.5-5 kat daha fazla görülür. Şişman erkek çocuklarında % 5.6, şişman kız çocuklarında %9.2 oranında hipertansiyon görülmektedir.
3 yaşından büyük her çocuğa, en az yılda bir kez tansiyon ölçülmelidir. Ayrıca aşağıda belirtilen durumlarda çocuğun yaşına bakılmaksızın mutlak tansiyon ölçümü yapılmalıdır:Prematüre, düşük doğum kilolu doğan veya yenidoğan yoğun bakımında yatırılmış bebekler; Doğuştan kalp hastalığı olanlar; Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, hematüri 8idrarda kanama), proteinüri (idrarda artmış protein atılımı); Böbrek hastalığıı veya böbrek-idrar yolları anomalisi olanlarda; Ailesinde genetik böbrek hastalığı olanlar; Organ nakli, kemik iliği nakli olanlar, kanserli olgular; Daha önce hipertansiyon tedavisi görenler; Beyinde basınç artımı yapan hastalığı olanlar.
Çocuklarda hipertansiyon nedenleri iki ana grupta toplanır: Esansiyel(primer) hipertansiyon, sekonder hipertansiyon. Esansiyel (primer) hipertansiyon, araştırmalar sonucu nedeni bulunamayan hipertansiyon grubudur. Çocukluk çağında yaşa göre görülme oranı değişmektedir. Çocukluktaki hipertansiyonun %2-20 'si nedeni belli olmayan yani esansiyel (primer) hipertansiyondur. Çocukluk çağındaki hipertansiyoun %79-98 nedeni sekonder hipertansiyondur. Sekonder hipertansiyon demek, bir neden bağlı olan hipertansiyondur. Sekonder hipertansiyon nedenleri ise böbrek hastalıkları, vasküler (damar hastalıkları), hormonal (endokrin) nedenler, sinir sistemi hastalıkları, nörolojik hastalıklar ve ilaç kullanımıdır. Çocukluk çağında hipertansiyonun en önemli nedeni böbrek hastalıklarıdır. Çocukluk çağındaki hipertansiyonun %75-80 nedeni böbrek hastalıklarına bağlı görülür. Çocukluk çağındaki hipertansiyonun %2 nedeni vasküler (damar hastalıkları), %0.5 nedeni hormonal (endokrin) nedenler, %10 nedeni ise sinir sistemi hastalıkları, nörolojik hastalıklar ve ilaç kullanımına bağlıdır.
Hipertansiyon kuşkusuyla başvuran çocuk hastada, tetkikler yapılmadan öncelikle hipertansiyonun varlığı doğrulanmalıdır. Bunun için öncelikle çocuğa uygun bir tansiyon aleti ile ve uygun koşullarda çocuğun tansiyonu ölçülmelidir. ikincil olarak çocuğun boyu değerlendirilmelidir. Çocuğun yaşına göre boyu kaç persantilde olduğu bulunmalıdır. Sonra Türkiye'nin ve dünyanın kabul ettiği boy, yaş, cinse göre kan basınç çizelgelerinden (2004 The Fourth Report on the Diagnosis, Evaluation and Treatment of High Blood Pressure in Children and Adolescents çizelgeleri) o yaştaki, o cinsiyetteki ve o çocuğun boyunun olduğu persantildeki; 90, 95, 99 persantil kan basıncı değerleri bulunmalıdır.
Hipertansiyonu olan çocuklarda 1- Hipertansiyon varlığı doğrulanmalıdır. 2- Hipertansiyonun nedeni saptanmalıdır. 3- Hedef organ tutulumları araştırılmalıdır.4- Kardiyovasküler ve böbrek hastalığı için risk faktörlerin varlığı sorgulanmalıdır.
Hipertansiyon tedavisinin genel prensipleri şunlardır: -Çocuğun ve ailenin hipertansiyon ve tedavisi konusunda eğitimi; -Hipertansiyonlu çocuğun yaşam şeklinin değiştirilmesi, -Aşırı kilolu ve şişman çocuğun zayıflatılması; -İlaç tedavisi.
DEVAMI